Czy można na jednym klocku czy pniu drzewa hodować dwa gatunki grzybów?

Gdy zaszczepimy klocek lub pniak dwoma gatunkami grzybów, grzybnie będą konkurować ze sobą, będą „walczyć” i osłabiać się nawzajem. W konsekwencji jedna z grzybni zdominuje drugą i tamta zaniknie. Nam potrzebna jest grzybnia silna i aktywna, dlatego trzeba kierować się zasadą jeden klocek czy pniak na jeden rodzaj grzybni.

Ile wyrośnie grzybów z jednego opakowania grzybni na kołkach?

Proszę sobie uświadomić, że sprzedawane kołki zaszczepione grzybnią są tylko „nośnikiem”, dają początek naszej hodowli. Ich zadaniem jest przeniesienie „grzyba” na dane podłoże w naszym wypadku klocek, kłodę czy pniak drewna. Z kołków grzybnia rozrasta się w danym klocku i z niego czerpie „pokarm”. To właśnie od podłoża, jego jakości,rodzaju, struktury itp. zależy ile możemy mieć grzybów – ile w podłożu jest pokarmu dla grzybni. Dlatego więcej będziemy mieli grzybów z drewna twardego niż miękkiego ponieważ w drewnie twardym jest więcej celulozy, która jest pokarmem grzybni.

Czy po zakupie grzybni na kołkach należy natychmiast zaszczepić drewniane pnie czy jednak można ją przetrzymać w warunkach domowych przez jakiś czas?

Zakupiona grzybnia na kołkach może być przechowywana nawet kilka miesięcy pod warunkiem, iż opakowanie nie zostało otwarte i miejsce przechowywania ma odpowiednią niską temperaturę ok. 3-7° C, dlatego najlepszym miejscem będzie lodówka.

Czy grzybnią na kołkach mogę zaszczepić pień drzewa liściastego ale ozdobnego.

Tak. Również takie gatunki drzewa, można wykorzystać podczas szczepienia.

Grzybnia Łuszczaka zmiennego – uprawa na drewnie

Potrzebne do uprawy:

Klocki, kłody i pnie drzew liściastych 1-3 miesięcy po ścięciu (z twardych drzew najlepsze są grab, buk, łuszczak zmienny najlepiej rośnie na dębie, wierzbie i jesionie), grzybnia, nylonowy worek lub folia stretch do owinięcia klocka, parafina lub wosk do zaślepienia otworów po szczepieniu.

Miejsce uprawy:

wilgotne i zacienione miejsce w ogrodzie, osłonięte od wiatru oraz bezpośredniego działania promieni słonecznych. Uprawa nie może być narażona na działanie palącego słońca.

Klocki ściętego drewna tniemy na 20-50 cm długości. Krótszy klocek zostanie szybciej skolonizowany lecz będziemy mieli z niego mniej grzybów. Możemy kłody szczepić na kilka sposobów np: „na rzaz” lub „otwór”. W pierwszym przypadku robimy w klocku kilka nacięć np piłą spalinową na 1/3 grubości pniaka. W nacięcia wpychamy grzybnię ziarnistą, którą należy zabezpieczyć przed wysychaniem oraz ślimakami np taśmą klejącą. W drugim przypadku wiercimy w pniaku otwory w rozstawie ok 10-20 cm w których umieszczamy grzybnie ziarnistą albo grzybnie na kołkach – wygodniejsze rozwiązanie. Otwory również zabezpieczamy przed wysychaniem np: parafiną lub woskiem pszczelim.

Zaszczepione kłody na czas przerostu, umieszczamy w foliowym worku, w którym robimy kilka niewielkich dziurek dla wymiany powietrza. Możemy klocki również owinąć folią stretch. Zaszczepione klocki umieszczamy w miejscu, w którym temperatura wynosi ok 20 stopni. Gdy szczepimy latem, klocki możemy umieścić na zewnątrz w cienistym miejscu. Gdy szczepimy kilka klocków razem możemy z nich zrobić stertę. Okrywamy ją np. plandeką pod którą będą przerastać.

Innym sposobem na przerastanie klocków jest umieszczenie ich w głębokim dołku, na spodzie którego umieszczamy folie. Na foli kładziemy klocki zaś dół zakrywamy deskami lub folią i gałęziami. Czas przerastania klocka grzybnią trwa kilka miesięcy. Uzależniony jest od ilości użytej grzybni, temperatury a przede wszystkim rodzaju użytego drewna. Grzybnie dłużej przerastają drewno twarde niż miękkie.

Przerośnięte klocki wyjmujemy z worka i ustawiamy w odpowiednim miejscu w ogrodzie. Możemy klocki wkopać do 1/3 wysokości do ziemi, aby grzybnia pobierała wilgoć z podłoża. Łuszczak zmienny potrzebuje do owocowania kontaktu z ziemią. Pamiętaj miejsce dla „owocowania” powinno być wilgotne, ale nie może być mokre. Gdy wkopany klocek będzie „stał w wodzie” to grzybnia w krótkim czasie zaniknie. W czasie ciepłych i upalnych dni dobrze jest podlewać okolice uprawy, ponieważ przesuszenie może spowodować brak „owocowania” w danym roku.

Łuszczak zmienny owocuje od maja do października, w zależności od warunków pogodowych. W takiej uprawie grzyby rosną 3-6 lat zależnie od twardości drewna. Grzyby należy zbierać całymi karpami, z których do celów kulinarnych wykorzystujemy tylko kapelusze.

Grzybnia Zimówki aksamitnotrzonowej

UPRAWA NA DREWNIE

Potrzebne do uprawy:

Klocki, kłody i pnie drzew liściastych 1-3 miesięcy po ścięciu o średnicy 10-20cm, grzybnia, nylonowy worek lub folia stretch do owinięcia klocka, parafina lub wosk do zaślepienia otworów po szczepieniu.

Miejsce uprawy:

wilgotne i zacienione miejsce w ogrodzie, osłonięte od wiatru oraz bezpośredniego działania promieni słonecznych.

Samo szczepienie przebiega podobnie jak byśmy szczepili boczniaka ostrygowatego.

Klocki ściętego drewna tniemy na 20-50 cm długości. Krótszy klocek zostanie szybciej skolonizowany lecz będzie z niego mniej grzybów. Możemy kłody szczepić na kilka sposobów np: „na rzaz” lub „otwór”. W pierwszym przypadku robimy w klocku kilka nacięć np piłą spalinową na 1/3 grubości pniaka. W nacięcia wpychamy grzybnię ziarnistą, którą należy zabezpieczyć przed wysychaniem oraz ślimakami np taśmą klejącą. W drugim przypadku wiercimy w pniaku otwory w rozstawie ok 10-20 cm, w których umieszczamy grzybnie ziarnistą albo grzybnie na kołkach – wygodniejsze rozwiązanie. Otwory również zabezpieczamy przed wysychaniem np: parafiną lub woskiem pszczelim.

Zaszczepione kłody na czas przerostu, umieszczamy w foliowym worku, w którym robimy kilka niewielkich dziurek dla wymiany powietrza. Możemy klocki również owinąć folią stretch. Zaszczepione klocki umieszczamy w miejscu, w którym temperatura wynosi ok 20 stopni. Gdy szczepimy latem, klocki możemy umieścić na zewnątrz w cienistym miejscu. Gdy szczepimy kilka klocków razem możemy z nich zrobić stertę. Okrywamy ją np. plandeką pod którą będą przerastać.

Innym sposobem na przerastanie klocków jest umieszczenie ich w głębokim dołku, na spodzie którego umieszczamy folie. Na foli kładziemy klocki zaś dół zakrywamy deskami lub folią i gałęziami. Czas przerastania klocka grzybnią trwa kilka miesięcy. Uzależniony jest od ilości użytej grzybni, temperatury a przede wszystkim rodzaju użytego drewna. Drewno twarde grzybnie przerastają dłużej niż miękkie.

Przerośnięte klocki najlepiej wkopać częściowo do ziemi w cienistym wilgotnym miejscu w ogrodzie. Zimówka wydaje owocniki gdy temperatura spadnie poniżej 10 stopni zaś jej owocowanie trwa do stałych mrozów. Grzyby mogą nam się pojawić nawet podczas długotrwałych zimowych odwilży, jednak „pełne” owocowanie zacznie się ponownie w marcu i powinno trwać gdzieś do połowy kwietnia. Podczas okresów ciepłych i suchych należy uprawę podlewać aby zbytnio nie przeschła. Możemy ją również dodatkowo zacieniować. Jesienią na ogół w drugiej połowie października „klocki” wydają ponownie owocniki – zależnie od warunków pogodowych.

Uprawa daje nam grzyby w zależności od rodzaju i twardości drewna średnio 3-6 lat.

Zimówka wyrasta gromadnie dlatego zawsze zrywamy całe karpy, gdy większość kapeluszy nie jest jeszcze wyprostowana. Do celów kulinarnych nadają się tylko kapelusze ponieważ trzonki są zbyt łykowate.

UPRAWA NA SIECZCE, TROCINACH

Potrzebne do uprawy
sieczka słomiana lub trociny drzewa liściastego (materiał powinien być „zdrowy” i czysty bez jakichkolwiek zapleśnień), grzybnia ziarnista, worki foliowe wysokotemperaturowe np: do pieczenia w piekarniku, korek z waty oraz niewielką ilość otręb pszennych stanowiących dodatek białkowy do substratu z trocin.

Przygotowanie podłoża.
Drobno siekaną słomę lub trociny z drzewa liściastego zanurzamy w wodzie na ok 24 godziny (1 dzień), aby dobrze się nawilżyły. Przygotowywany substrat lepiej się namoczy jeśli zalejemy go ciepłą wodą. Drugiego dnia po etapie moczenia podłoża pozostawiamy go, aby okapało z nadmiaru wody. Prawidłowa wilgotność podłoża powinna zawierać się między 65-70% wilgotności (gdy ściśniemy substrat w ręce wyleci kropelka wody). Tak nawilżone podłoże sypiemy do worków. Jeśli podłoże robimy z trocin mieszamy je z nawilżonymi otrębami pszennymi (ok 5-10% objętości substratu) i zawiązujemy. Worki napełniamy do 2/3 ich objętości, aby w worku było miejsce na wymieszanie podłoża z grzybnią.
Tak przygotowane i napełnione worki wkładamy do garnka z wodą i gotujemy ok 1 godziny. Następnie worek wyjmujemy i pozostawiamy aby ostygł. Po ostygnięciu czynność gotowania powtarzamy jeszcze raz lub dwa. Zamiast w wodzie możemy worki gotować na parze zwiększając wtedy czas pasteryzacji do 1,5 godziny.

Szczepienie grzybnią.
Grzybnię, gdy jest „zbita” a nie sypka, należy rozkruszyć na jak drobniejsze ziarnka. W czystym pomieszczeniu, gdzie nie ma zanieczyszczeń i pleśni, otwieramy ostudzony worek z podłożem i mieszamy z grzybnią w stosunku 3-5% objętości substratu. Tak zmieszane i przygotowane podłoże ubijamy, aby stanowiło jedną całość, zamykamy worek przez watowy korek aby kultura mogło oddychać.

Przerost podłoża.
Worki na czas przerostu układamy w czystym pomieszczeniu w temperaturze ok 20-25 stopni C. Podłoże powinno przerosnąć grzybnią po 3 tygodniach. Czas przerastania jest uzależniony od ilości grzybni, temperatury przerosty oraz rodzaju użytego materiału na podłoże. Podczas przerostu nie ma znaczenia czy w pomieszczeniu jest światło, czy go nie ma.

Tworzenie owocników
Aby na przerośniętym grzybnią substracie zaczęły wiązać się grzyby, musimy wywołać szok temperaturowy – podłoże przenosimy do pomieszczenia z temperaturą 8-14°C. W takiej temperaturze po ok dwóch tygodniach pojawią się owocniki. Temperatura może być niższa ale nie może być wyższa. Zimówka rośnie nawet w granicach 0°C, jednak tempo wzrostu wydłuża się kilkakrotnie.
Do prawidłowego wytworzenia i ukształtowania owocników potrzebuje światła ok 300-500 lux 8 godz na dobę.

Zimówka aksamitnotrzonowa (Flammulina velutipes, Penízovka sametonohá, Enoki).

Grzybnia Ucha Bzowego

UPRAWA NA DREWNIE

Potrzebne do uprawy:

Świeże pnie, klocki i gałęzie drzew liściastych o średnicy ok 10cm, grzybnia, parafina lub wosk do zaślepienia otworów po szczepieniu.

Miejsce uprawy:

wilgotne zacienione miejsce w ogrodzie, osłonięte od wiatru oraz bezpośredniego działania promieni słonecznych. W czasie przerostu tunel foliowy, szklarnia, inspekt lub inne ciepłe wilgotne miejsce w pomieszczeniu.

Klocki, pnie czy gałęzie najbardziej odpowiednie do uprawy ucha judaszowego są 1-4 miesięcy po ścięciu drzewa liściastego. Srednica takich klocków powinna byc w granicach 10cm zaś najbardziej odpowiednia długość ok 1 metra. W związku z tym iż klocki są długie i cienkie wiercimy w nich otwory 10-15mm co 10-15cm i zapełniamy je grzybnią ziarnistą. Gdy mamy grzybnię na kołkach wiercimy otwór o takiej samej średnicy co kołki i długości 5-10 mm większej. Gdy umieścimy grzybnie w otworach zabezpieczamy ją przed wysychaniem parafiną lub pszczelim woskiem.

Tak zaszczepiony klocek do przerośnięcia umieszczamy w tunelu foliowym, szklarni itp. Temperatura przerostu powinna być wysoka ok 28 stopni celsjusza. Należy również zapewnić wysoką wilgotność.

Przerośnięte klocki możemy umieścić wczesną wiosną i póżną jesienią w tunelu foliowym lub szklarni. Latem natomiast mogą być składowane bezpośrednio w ogrodziew miejscu cienistym i osłoniętym od wiatru. W każdym przypadku należy pamiętać, aby klocki chronić przed wysychaniem oraz większymi mrozami. Podczas silnych mrozów powinniśmy przenieść klocki w miejsce gdzie temp. nie spada poniżej -5 stopni lub zabezpieczać jak inne rośliny ogrodowe.

Aby przerośnięte klocki pobudzić do wydania owocników można zanurzyć na 1-2 dni w wodzie o temp. 10-15stopni. Tak namoczone klocki umieszczamy na miejscu uprawy. Klocki z przerośniętą grzybnią shiitake możemy również wkopać w ziemię na głebokość ok. 20 cm skąd grzybnia bedzie czerpać m.in wilgoć.

Owocniki ucha judaszowego mają chrupkowatą konsystencję bez wyrażnego smaku. Cenione są min w kuchni chińskiej – znane jako grzyby Muun. Nadają się doskonale do suszenia, po namoczeniu przybierają pierwotną chrupkowatą konsystencję.

UPRAWA NA SŁOMIE , TROCINY

Potrzebne do uprawy
sieczka słomiana lub trociny drzewa liściastego (materiał powinien być „zdrowy” i czysty bez jakichkolwiek zapleśnień), grzybnia ziarnista, worki foliowe wysokotemperaturowe np: do pieczenia w piekarniku, korek z waty oraz niewielką ilość otręb pszennych stanowiących dodatek białkowy do substratu z trocin.

Przygotowanie podłoża.
Drobno siekaną słomę lub trociny z drzewa liściastego zanurzamy w wodzie na ok 24godziny (1 dzień), aby dobrze się nawilżyły. Przygotowywany substrat lepiej się namoczy jeśli zalejemy go ciepłą wodą. Drugiego dnia po etapie moczenia podłoża pozostawiamy go, aby okapało z nadmiaru wody. Prawidłowa wilgotność podłoża powinna zawierać się między 65-70% wilgotności (gdy ściśniemy substrat w ręce wyleci kropelka wody). Tak nawilżone podłoże sypiemy do worków. Jeśli podłoże robimy z trocin mieszamy je z nawilżonymi otrębami pszennymi (ok 5-10% objętości substratu) i zawiązujemy. Worki napełniamy do 2/3 ich objętości, aby w worku było miejsce na wymieszanie podłoża z grzybnią.
Tak przygotowane i napełnione worki wkładamy do garnka z wodą i gotujemy ok 1 godziny. Następnie worek wyjmujemy i pozostawiamy aby ostygł. Po ostygnięciu czynność gotowania powtarzamy jeszcze raz lub dwa. Zamiast w wodzie możemy worki gotować na parze zwiększając wtedy czas pasteryzacji do 1,5 godziny.
Szczepienie grzybnią.
Grzybnię, gdy jest „zbita” a nie sypka, należy rozkruszyć na jak drobniejsze ziarnka. W czystym pomieszczeniu, gdzie nie ma zanieczyszczeń i pleśni, otwieramy ostudzony worek z podłożem i mieszamy z grzybnią w stosunku 3-5% objętości substratu. Tak zmieszane i przygotowane podłoże ubijamy, aby stanowiło jedną całość, zamykamy worek przez watowy korek aby kultura mogło oddychać.
Przerost podłoża.
Worki na czas przerostu układamy w czystym pomieszczeniu w temperaturze ok 25 stopni C. Podłoże powinno przerosnąć grzybnią po 2-4 tygodniach. Czas przerastania jest uzależniony od ilości grzybni, temperatury przerosty oraz rodzaju użytego materiału na podłoże. Podczas przerostu nie ma znaczenia czy w pomieszczeniu jest światło, czy go nie ma.
Tworzenie owocników.
Gdy podłoże zostanie przerośnięte przez grzybnię, należy ponacinać lub całkowicie zdjąć worek foliowy (przerośnięte grzybnią podłoże stanowi zbity, jednolity blok). Kultura najlepiej owocnikuje przy wysokich temperaturach 25-30 stopni C oraz wysokiej wilgotności powietrza na poziomie 90%. W uprawie na zewnątrz najlepiej wykorzystać do tego celu zacieniony tunelik foliowy, szklarenkę czy oranżerię w której zapewnimy wysoką wilgotność. Należy jednak pamiętać, że nie możemy kultury wystawiać na bezpośrednie działanie promieni słonecznych a temperatura nie może być wyższa od 32-35stopni C.
Jeśli chcemy uprawiać grzyby w domu zalecamy wylać na tackę trochę wody zaś substrat położyć na talerzyku, aby nie miał bezpośrednio kontaktu z wodą. Wszystko nakrywamy przeźroczystą folią dla zapewnienia wysokiej wilgotności powietrza. Można również do tego celu zaadaptować większe akwarium. Podłoże ucha judaszowego do wytworzenia owocników potrzebuje dostępu światła.
Ucho bzowe, ucho Judaszowe (Hirneola auricula-judae, syn. Auricularia auricula-judae) – grzyb muun.

Grzybnia Shii Take

UPRAWA NA DREWNIE

Potrzebne do uprawy:

Świeże pnie, klocki i gałęzie drzew liściastych o średnicy 10-15 cm, grzybnia nylonowy worek lub folia stretch do owinięcia klocka, parafina lub wosk do zaślepienia otworów po szczepieniu.

Miejsce uprawy:

wilgotne zacienione miejsce w ogrodzie, osłonięte od wiatru oraz bezpośredniego działania promieni słonecznych. Uprawa nie może być narazona na działanie palącego słońca. W okresie wiosennym podczas niskich temp. do przerostu możemy wykorzystać tunel foliowy lub szklarenkę.

W pomieszczeniach grzyby shiitake możemy uprawiać przez cały rok.

 

Klocki, pnie czy gałęzie najbardziej odpowiednie do uprawy shiitake są 1-4 miesięcy po ścięciu drzewa liściastego. Srednica takich klocków powinna oscylować w granicach 10-15cm zaś najbardziej odpowiednia długość ok 1 metra. W związku z tym, iż klocki są długie i cienkie wiercimy w nich otwory 10-15mm co 10-15cm i zapełniamy je grzybnią ziarnistą. Gdy mamy grzybnię na kołkach wiercimy otwór o takiej samej średnicy co kołki i długości 5-10 mm większej. Gdy umieścimy grzybnie w otworach zabezpieczamy ją przed wysychaniem parafiną lub pszczelim woskiem.

Tak zaszczepiony klocek owijamy folią, wkładamy do worka lub układamy w cienistym miejscu w tunelu foliowym czy szklarence. Należy zapewnić wysoką wilgotność oraz nieco wyższą temp niż przy boczniaku 22-28stopni. Grzybnia shiitake przerasta klocek średnio 6-12 misięcy zależnie od warunków oraz rodzaju szczepionego drewna.

Przerośnięte klocki możemy umieścić wczesną wiosną i póżną jesienią w tunelu foliowym lub szklarni. Latem natomiast mogą być składowane bezpośrednio w ogrodzie w miejscu cienistym i osłoniętym od wiatru. W każdym przypadku należy pamiętać aby klocki chronić przed wysychaniem oraz większymi mrozami. Podczas silnych mrozów powinnyśmy przenieść klocki w miejsce gdzie temp. nie spada poniżej -5 stopni lub zabezpieczać je jak inne rośliny ogrodowe.

Aby przerośnięte klocki pobudzić do wydania owocników należy zanurzyć je na 1-2 dni w wodzie o temp. 10-15stopni. Tak namoczone klocki umieszczamy na miejscu uprawy. Klocki z przerośniętą grzybnią shiitake możemy również wkopać w ziemię na głebokość ok. 20 cm skąd grzybnia bedzie czerpać m.in wilgoć. Po każdym zbiorze dajemy grzybni na klocku miesiąc odpocząć po czym znowu zanurzamy w zimnej wodzie na 1-2 dni.

Shiitake zbiera się gdy kapelusz grzyba ma ok 5-7 cm i gdy końce kapelusza śą jeszcze podwinięte do środka. Z zebranych grzybów odcinamy trzonek ok 2 cm od kapelusza.

UPRAWA NA TROCINACH

Potrzebne do uprawy.
Sieczka słomiana lub trociny drzewa liściastego (materiał powinien być „zdrowy” i czysty bez jakichkolwiek zapleśnień), grzybnia ziarnista, worki foliowe wysokotemperaturowe np: do pieczenia w piekarniku, korek z waty oraz niewielką ilość otręb pszennych stanowiących dodatek białkowy do substratu z trocin.

Przygotowanie podłoża.
Drobno siekaną słomę lub trociny z drzewa liściastego zanurzamy w wodzie na ok 24godziny (1 dzień), aby dobrze się nawilżyły. Przygotowywany substrat lepiej się namoczy jeśli zalejemy go ciepłą wodą. Drugiego dnia po etapie moczenia podłoża pozostawiamy go, aby okapało z nadmiaru wody. Prawidłowa wilgotność podłoża powinna zawierać się między 65-70% wilgotności (gdy ściśniemy substrat w ręce wyleci kropelka wody). Tak nawilżone podłoże sypiemy do worków. Jeśli podłoże robimy z trocin, mieszamy je z nawilżonymi otrębami pszennymi (ok 5-10% objętości substratu) i zawiązujemy. Worki napełniamy do 2/3 ich objętości, aby w worku było miejsce na wymieszanie podłoża z grzybnią.
Tak przygotowane i napełnione worki wkładamy do garnka z wodą i gotujemy ok 1 godziny. Następnie worek wyjmujemy i pozostawiamy aby ostygł. Po ostygnięciu czynność gotowania powtarzamy jeszcze raz lub dwa. Zamiast w wodzie możemy worki gotować na parze zwiększając wtedy czas pasteryzacji do 1,5 godziny.

Szczepienie grzybnią.
Grzybnia gdy jest „zbita” a nie sypka, należy rozkruszyć na jak drobniejsze ziarnka. W czystym pomieszczeniu gdzie nie ma zanieczyszczeń i pleśni, otwieramy ostudzony worek z podłożem i mieszamy z grzybnią w stosunku 3-5% objętości substratu. Tak zmieszane i przygotowane podłoże ubijamy, aby stanowiło jedną całość, zamykamy worek przez watowy korek aby kultura mogło oddychać.

Przerost podłoża.
Worki na czas przerostu układamy w czystym pomieszczeniu w temperaturze ok 25 stopni C. Podłoże powinno przerosnąć grzybnią po 2-3 miesiącach. Czas przerastania jest uzależniony od ilości grzybni, temperatury przerostu oraz rodzaju użytego materiału na podłoże. Podczas przerostu nie ma znaczenia czy w pomieszczeniu jest światło, czy go nie ma.

Tworzenie owocników.
Gdy podłoże zostanie przerośnięte przez grzybnię zdjąć worek foliowy (przerośnięte grzybnią podłoże stanowi zbity, jednolity blok). Kultura najlepiej owocnikuje w temperaturach 12-18 stopni C oraz wysokiej wilgotności powietrza na poziomie 90%. Aby zapewnić wysoką wilgotność zalecamy wylać na tackę trochę wody zaś substrat położyć na talerzyku, aby nie miał bezpośrednio kontaktu z wodą. Wszystko nakrywamy przeźroczystą folią dla zapewnienia wysokiej wilgotności powietrza. Można również do tego celu zaadoptować większe akwarium (pamiętając jednocześnie o przewietrzaniu uprawy kilka razy na dobę). Podłoże SHIITAKE do wytworzenia owocników potrzebuje dostępu światła. Aby zainicjować wiązanie owocników na przerośniętym substracie należy dokonać tzw „szoku”. W tym celu substrat umieszczany na jedna dobę w lodówce.

SHIITAKE Twardziak jadalny, Lentinus edodes, Houževnatec jedlý.

Grzybnia Polówki Wiązkowej

UPRAWA NA DREWNIE

Potrzebne do uprawy:

Klocki, kłody i pnie drzew liściastych 1-3 miesięcy po ścięciu o średnicy 15-20cm i długości 50cm (polówka najlepiej rośnie na topoli, osice z twardych drzew na buku, grabie), grzybnia, nylonowy worek lub folia stretch do owinięcia klocka, parafina lub wosk do zaślepienia otworów po szczepieniu.

Miejsce uprawy:

wilgotne i zacienione miejsce w ogrodzie, osłonięte od wiatru oraz bezpośredniego działania promieni słonecznych.

Samo szczepienie przebiega podobnie jak byśmy szczepili boczniaka ostrygowatego.

Klocki ściętego drewna tniemy na 20-50cm dlugości. Krótszy klocek zostanie szybciej skolonizowany lecz bedzie z niego mniej grzybów. Możemy kłody szczepic na kilka sposobów np: „na rzaz” lub „otwór”. W pierwszym przypadku robimy w klocku kilka nacięć np piłą spalinową na 1/3 grugości pniaka. W nacięcia wpychamy grzybnię ziarnistą, którą należy zabezpieczyć przed wysychanięm oraz ślimakami np taśmą klejącą. W drugim przypadku wiercimy w pniaku otwory w rostawie ok 10-20cm w których umieszczamy grzybnie ziarnistą albo grzybnie na kołkach – wygodniejsze rozwiązanie. Otwory również zabezpieczamy przed wysychaniem np: parafiną lub woskiem pszczelim.

Zaszczepione kłody na czas przerostu, umieszczamy w foliowym worku, w którym robimy kilka niewielkich dziurek dla wymiany powietrza. Możemy klocki również owinąć folią stretch. Zaszcepione klocki umieszczamy w miejscu, w którym temperatura wynosi ok 20stopni. Gdy szczepimy latem, klocki możemy umieścić na zewnątrz w cienistym miejscu. Gdy szczepimy kilka klocków razem możemy z nich zrobić sterte.Okrywamy ją np. plandeką pod którą będą przerastać.

Innym sposobem na przerastanie klocków jest umieszczenie ich w głębokim dołku, na spodzie którego umieszczamy folie. Na foli kładziemy klocki zaś dół zakrywamy deskami lub folią i gałeziami. Czas przerastania klocka grzybnią trwa kilka miesięcy. Uzależniony jest od ilości użytej grzybni, temperatury a przedewszystkim rodzaju użytego drewna. Drewno twarde grzybnie przerastają dłużej niż miękkie.

W uprawie polówki na zewnątrz trzeba pamiętać o wyborze odpowiedniego stanowiska.Polówka wiązkowa do zawiązania owocników potrzebuje dość wysokiej wilgotności względnej.Dlatego stanowisko, miejsce uprawy powinno być cieniste i o wilgotnym mikroklimacie.

Jeśli uprawę polówki bedziemy chcieli przezimować na zewnatrz, konieczne jest jej zabezpieczenie przed mrozem np. liśćmi lub warstwą słomy. Szczególnie zalecane gdy klocki wkopaliśmy w ziemię. W innym wypadku możemy klocki przeniesc do foli, szklarni czy piwnicy na zimę zaś wiosną przenieść znowu do ogrodu.

Polówka wydaje owocniki w temp ok 16-20 stopni od poznej wiosny do jesieni, w zależności od waruków pogodowych. W takiej uprawie grzyby rosną 3-6 lat zależnie od twardości drewna.

UPRAWA NA SŁOMIE, TROCINACH

Potrzebne do uprawy.
Sieczka słomiana lub trociny drzewa liściastego (materiał powinien być „zdrowy” i czysty bez jakichkolwiek zapleśnień), grzybnia ziarnista, worki foliowe wysokotemperaturowe np: do pieczenia w piekarniku, korek z waty oraz niewielką ilość otręb pszennych stanowiących dodatek białkowy do substratu z trocin.

Przygotowanie podłoża.
Drobno siekaną słomę lub trociny z drzewa liściastego zanurzamy w wodzie na ok 24godziny (1 dzień), aby dobrze się nawilżyły. Przygotowywany substrat lepiej się namoczy jeśli zalejemy go ciepłą wodą. Drugiego dnia po etapie moczenia podłoża pozostawiamy go, aby okapało z nadmiaru wody. Prawidłowa wilgotność podłoża powinna zawierać się między 65-70% wilgotności (gdy ściśniemy substrat w ręce wyleci kropelka wody). Tak nawilżone podłoże sypiemy do worków. Jeśli podłoże robimy z trocin mieszamy je z nawilżonymi otrębami pszennymi (ok 5-10% objętości substratu) i zawiązujemy. Worki napełniamy do 2/3 ich objętości, aby w worku było miejsce na wymieszanie podłoża z grzybnią.
Tak przygotowane i napełnione worki wkładamy do garnka z wodą i gotujemy ok 1 godziny. Następnie worek wyjmujemy i pozostawiamy aby ostygł. Po ostygnięciu czynność gotowania powtarzamy jeszcze raz lub dwa. Zamiast w wodzie możemy worki gotować na parze zwiększając wtedy czas pasteryzacji do 1,5 godziny.

Szczepienie grzybnią.
Grzybnię, gdy jest „zbita” a nie sypka, należy rozkruszyć na jak najdrobniejsze ziarenka. W czystym pomieszczeniu, gdzie nie ma zanieczyszczeń i pleśni, otwieramy ostudzony worek z podłożem i mieszamy z grzybnią w stosunku 3-5% objętości substratu. Tak zmieszane i przygotowane podłoże ubijamy, aby stanowiło jedną całość, zamykamy worek przez watowy korek aby kultura mogło oddychać.

Przerost podłoża.
Worki na czas przerostu układamy w czystym pomieszczeniu w temperaturze ok 20-25 stopni C. Podłoże powinno przerosnąć grzybnią po 3-4 tygodniach. Czas przerastania jest uzależniony od ilości grzybni, temperatury przerosty oraz rodzaju użytego materiału na podłoże. Podczas przerostu nie ma znaczenia czy w pomieszczeniu jest światło, czy go nie ma.

Tworzenie owocników.
Gdy worek z zaszczepionym podłożem został przerośnięty grzybnią, możemy w nim zrobić kilka otworów o średnicy 1cm (dziurek nie należy robić za dużo, aby nie wysuszyć podłoża).
W tym etapie substrat należy umieścić w pomieszczeniu o temp ok 18-20°C, wysokiej wilgotności i dostępie światła dziennego bądż sztucznego 300-500lux ok 8 godzin na dobę. Pierwsze grzyby powinny pojawić się po ok 2 tygodniach.

Polówkę zbieramy gromadnie, gdy większość grzybów jest dojrzała (kapelusz powinien być jeszcze lekko wypukły).

Pioppino, Agrocybe aegerita, Polnička topolová

Grzybnia Pieczarki – uprawa na fermentowanym oborniku

Potrzebne do przygotowania podłoża oraz uprawy.

Świeży koński gnój – najlepszy w uprawie amatorskiej bądź kurzak, gnój świński czy króliczy (bez resztek siana), słoma, worki foliowe, skrzynki lub regały, w których będziemy uprawiać pieczarkę, okrywa torfowa (ziemia do przykrycia przerośniętego podłoża), grzybnia ziarnista, gips, płyta fermentacyjna (np.: wybetonowane miejsce na którym przeprowadzimy fermentację)

Przygotowanie fermentowanego podłoża.

Świeży słomiasty koński gnój (jeśli jest mało słomiasty musimy słomy dodać, aby jej stosunek do łajna wynosił ok4:1) układamy na ubitej ziemi, najlepiej płycie betonowej i nawilżamy wodą przez 2-3 dni. W przypadku, gdy używamy gnoju świńskiego lub króliczego, przed nawilżeniem musimy wymieszać go ze słomą w stosunku 1:4, zaś kurzaka 1:6. Po kilkudniowym nawilżeniu podłoża przystępujemy do ułożenia z niego pryzmy kompostowej o minimalnej szerokości i wysokości 1 metra (gdy usypiemy mniejszą pryzmę gnój nie będzie się odpowiednio zagrzewał i uzyskane podłoże nie będzie dobre do rozrostu grzybni). Usypaną pryzmę posypujemy równomiernie gipsem w ilości 20kg na 1m sześcienny obornika. Pryzmę taką pozostawiamy, aby się zagrzewała (po kilku dniach temp wewnątrz niej powinna sięgać ok 60 stopni C). Po upływie 6-7 dni przerzucamy pryzmę kompostową w taki sposób, aby te części nawozu, które w pierwszej pryźmie były na dole i na zewnątrz, w drugiej pryźmie znalazły się w środku – i odwrotnie, te części które w starej pryźmie były w środku, w nowej powinny znaleść się na zewnątrz. Gdy podłoże w pryźmie jest za suche na tym etapie powinniśmy go dowilżyć – należy dodać tyle wody, aby ukazała się ona w niedużej ilości u podstawy pryzmy, ale nie wypływała. Taki proces przerzucania pryzmy, powinniśmy powtórzyć jeszcze dwa razy w odstępach 5 dniowych. W miesiącach letnich fermentacja obornika trwa zwykle 21-25dni. Zimą, gdy fermentację prowadzimy na zewnątrz, czas fermentacji może się wydłużyć o 5-7 dni.

Jeśli nawóz nabrał jednolitego, jasnobrązowego zabarwienia , słoma w nawozie skruszała i zawiera odpowiednią ilość wody (65-70%), można go przenieść do pomieszczenia, jeśli zaś w nawozie znajdą się jeszcze partie nieprzefermentowane, należy go jeszcze raz przerzucić, formując na okres 2-3 dni luźną pryzmę (w substracie nie może być wyczuwalny amoniak, który działa hamująco na rozrost grzybni).

Przygotowanie okrywy pieczarkowej.

Okrywą w uprawie pieczarek nazywa się 3-5cm warstwę „ziemi” nałożonej na podłoże po przeroście grzybnią – co jest niezbędne do wytworzenia owocników. W przypadku gdy nie mamy kupionej gotowej okrywy do uprawy pieczarek, musimy przygotować ją sami mieszając torf ogrodniczy z gliną i piaskiem, dodając 1-3% wapna polowego lub kredy pastewnej.

Dobrze sporządzona okrywa charakteryzuje się:

  • dużą i stabilną pojemnością wodną (powinna dobrze chłonąć wodę)
  • dobrą przepuszczalnością powietrza i gazów powstałych w podłożu (powinna być luźna, gruzełkowata)
  • nie powinna zaskorupiać się, ani zbrylać podczas podlewania
  • jej odczyn powinien być lekko zasadowy ok 7,5ph

W uprawie amatorskiej dobrze sprawdza się dostępny w sklepach ogrodniczych torf odkwaszony, bądź ziemia kwiatowa o wysokim ph.

Szczepienie grzybnią.

Gotowy przefermentowany obornik mieszamy np.: na czystej posadzce z grzybnią ziarnistą (jeśli grzybnia jest zbita, a nie sypka należy ją rozkruszyć jak najdrobniej). Grzybni używamy 0,5%-1,0 % w stosunku wagowym do przygotowane podłoża (na 1m3 substratu potrzebujemy 2,5-5kg grzybni.

Zaszczepiony grzybnią substrat wkładamy do worków foliowych, skrzynek lub wykładamy na półki i lekko ubijamy. Grubość podłoża po ubiciu powinna wynosić 18-25cm. Górną powierzchnię równomiernie równamy i przykrywamy papierem gazetowym, który stale lekko zwilżamy.

Przerastanie podłoża przez grzybnię.

Tak przygotowany substrat umieszczamy w miejscu, gdzie temperatura utrzymuje się na poziomie 20-22stopni C. Grzybnia powinna przerosnąć podłoże za ok 2-3tygodnie. Gdy temperatura jest niższa grzybnia przerasta wolniej. Aby grzybnia równo przerosła całe podłoże, a górna warstwa pod gazetą nie przesychała utrzymujemy papier stale wilgotny przez zraszanie – nie zalewając podłoża.

Krycie okrywą

Gdy grzybnia przerośnie podłoże (pod gazetą na całej powierzchni jest delikatna biała grzybnia), zdejmujemy gazetę i przykrywany podłoże 3-5cm warstwą okrywy. Okrywę przed nałożeniem powinniśmy rozdrobnić i tak nawilżyć, aby po ściśnięciu jej w ręce wyciekło kilka kropel wody.

Górną warstwę wyrównujemy i ponownie przykrywamy papierem gazetowym. Po około 10-14 dniach na powierzchni torfu pod gazetą pojawi się grzybnia pieczarki. Aby grzybnia równomiernie przerosła całą okrywę można, w ósmym dniu od jej nałożenia, w całym przekroju przegrabić, ponownie wyrównać i przykryć gazetą. W momencie pojawiania się pierwszych punktów białej grzybni na okrywie ściągamy gazetę i obniżamy temperaturę o kilka stopni np. optymalnie do 16 stopni C. Miejsce uprawy wietrzymy, aby był stały dostęp świeżego powietrza.

W tej fazie uprawy przestajemy podłoże nawilżać utrzymując wysoką wilgotność w pomieszczeniu.

Tworzenie owocników.

Po obniżeniu temperatury, zdjęciu gazety z okrywy i wietrzeniu na powierzchni okrywy w ciągu kilku dni powinny pojawić się zawiązki owocników. W tym okresie kultura jest najbardziej wrażliwa na wahania temperatury oraz nadmierne podlewanie. Najlepiej podlewanie wznowić, kiedy zawiązki pieczarek osiągną wielkość groszku. Tworzenie owocników pieczarki przebiega rzutami w odstępach kilkudniowych. W zależności od temperatury uprawy podłoże wydaje owocniki ok. 6-10 tygodni.

Zbór owocników.

Pieczarki podczas zbiorów delikatnie wykręcamy z podłoża (nigdy nie wyrywamy ani nie wycinamy). Po zbiorze i oczyszczeniu okrywy z resztek trzonków czy zaschłych pieczarek warstwę okrywy możemy uzupełnić. Podczas całej uprawy musimy pamiętać, aby okrywa pozostawała stale wilgotna zaś samo podłoże nie może zostać zalane wodą. Należy również dbać o higienę uprawy.

Grzybnia oraz same grzyby (szczególnie gnijące) przyciągają z bardzo dalekich odległości małe muszki, muchówki – żywiące się nimi. Jest to jeden z podstawowych problemów przy produkcji grzybów. Liczna „inwazja” powoduje straty w uprawie, jest przyczyną infekcji i chorób grzybów.

W uprawie amatorskiej profilaktycznie możemy w pobliżu uprawy stosować np: lepy czy płytki na owady. Gdy muchówek jest dużo trzeba zastosować środek na owady np w formie aerozolu. Pamiętajmy jednak, że grzyby chłoną różnego rodzaju zanieczyszczenia, dlatego nie należy używać „muchozoli” gdy wyrosły już grzyby.

 

Pieczarka dwuzarodnikowa (Agaricus bisporus, Žampion).